महाराष्ट्र शेतकरी योजना :
भारताचे शेतीप्रधान देश म्हणून सर्वत्र ओळख आहे. याच कारण असे आहे की आपल्या देशातील 60 ते 70 टक्के जनता शेती व शेती निगडित उद्योगधंद्यांवर अवलंबून आहे. त्याचबरोबर भारतामध्ये शेतीसोबतच शेती पूरक व्यवसाय देखील मोठ्या प्रमाणात केले जातात. यामध्ये शेतीपूरक व्यवसायांमध्ये पशुपालन व अधिक केला जाणारा व्यवसाय आहे.
पशुपालन व्यवसायामध्ये गाई आणि म्हशी यांचे संगोपन अत्याधिक प्रमाणात केले जाते. त्याबरोबरच कुकुट पालन आणि बटेर पालन असं व्यवसाय देखील राज्यामध्ये मोठ्या प्रमाणामध्ये करण्यात येतात. त्याचबरोबर सध्या मत्स्य पालन हा व्यवसाय खूप मोठ्या प्रमाणामध्ये केला जात आहे. मच्छी पालन हा व्यवसाय देखील शेतीशीच निवडीत आहे.
शेतकऱ्यांना त्यामुळे व्यवसायामधून अत्याधिक उत्पन्न होतात येत आहे. हा व्यवसाय आपल्या राज्यातील आणि शेतकऱ्यांनी सुरू करून पाहिला आहे. या व्यवसायाच्या सुरुवातीनंतर अनेक शेतकऱ्यांना या व्यवसायामध्ये यश देखील प्राप्त झाले आहे. आणि त्यांनी लाखोचे उत्पन्न देखील मिळवले आहे. त्यामुळे आता या व्यवसायामध्ये विविध नवीन प्रकारच्या तंत्रज्ञानाचा वापर केला जावू लागला आहे.
मत्स्य पालन व्यवसायासाठी हे नवीन तंत्रज्ञान अतिशय फायद्याचे ठरत आहेत म्हणून मत्स्य पालक शेतकऱ्यांना यामधून चांगली कमाई होत आहे. मत्स्यपालनामध्ये बायोफ्लॉक हा एक नवीन तंत्रज्ञानाचा प्रकार आहे. आपल्या राज्यांमध्ये हा प्रकार अलीकडे अत्याधिक लोकप्रिय बनला आहे.
हा तंत्रज्ञानाचा प्रकार लोकप्रिय होण्याचे कारण म्हणजे याच्यातून लोकांना जे मत्स्य पालन करत आहे त्यांना उत्पन्न प्राप्त होत आहे, तसेच हे तंत्रज्ञान शेतकऱ्यांनी अधिक प्रमाणात वापरावे यासाठी शासनाकडून देखील अनुदान दिले जात आहे. पर्यावरणासाठी हे तंत्रज्ञान पूरक असल्यामुळे याला चालना देण्याचे काम केले जात आहे.
काहीतरी लोकांच्या माहितीनुसार, बायोफ्लॉक मत्स्य पालनामध्ये कमी पाण्याचा वापर होत असतो. तसेच मुस्लिमानाच्या या पद्धतीने प्रतिजैवकांची किंवा रसायनांची आवश्यकता नसते.शासन त्यामुळे बायोफ्लॉक फिश फार्मिंग हा व्यवसाय करण्यासाठी अनुदान देत आहे.
प्रधानमंत्री कडून मत्स्य पालन करण्यासाठी मत्स्य संपदा योजना अंतर्गत या तंत्रज्ञानाने अनुदान पुरवण्यात येत आहे. या योजनेला केंद्रीय पुरस्कार देखील मिळालेला आहे शेतकऱ्यांना या योजनेच्या माध्यमातून अनुदानाचा देखील लाभ मिळत आहे.
पाहूया या योजनेचा नेमका उद्देश काय ?
राज्यासह देशाच्या शेतकऱ्यांना उत्पन्न वाढविण्यासाठी शासनाने विविध योजना आणलेल्या आहेत. काही योजना राज्यस्तरीय आहेत आणि काही केंद्रीय स्तरीय. मत्स्य पालन व्यवसायाला त्याच्या सहाय्य्याने वाढविण्याच्या उद्देशाने प्रधानमंत्री मत्स्य संपदा योजना शुरू केली आहे, ज्यामुळे मत्स्यपालन व्यवसायाला चालना मिळविण्यात आली आहे.
या योजनेच्या उद्देशा आहे की देशातील मत्स्यव्यवसायाची शाश्वत सुरक्षितता किंवा विकास करण्यात योजना लागू केली आहे. PMMSY असा प्रधानमंत्री मत्स्य संपदा योजनेचा पूर्ण नाव, ज्याच्या अंतर्गत बायोफ्लॉक फिश फार्मिंगचे प्रोत्साहन आणि सरकारचे अनुदान दिले जाते.
या योजनेच्या माध्यमातून पात्र शेतकऱ्यांना ४०% पर्यंत सबसिडी दिली जात आहे, याबद्दलची माहिती संबंधित व्यक्तींनी प्रस्तुत केली आहे. या योजनेतून सरकार शेतकऱ्यांना प्रशिक्षणाची संधी देत आहे, ज्यामुळे त्यांना आर्थिक सहाय्य प्राप्त होतो, हे माहिती अधिकाऱ्यांनी प्रस्तुत केली आहे.
यासाठी शेतकऱ्यांना अनुदान मिळणार तरी किती?
एक प्रमुख मिडिया अहवालानुसार, आपल्या राज्यातील शेतकर्यांसाठी बायोफ्लॉक तंत्रज्ञानाने मत्स्यपालन करण्यासाठी अनुदान प्रदान केला जातो. या योजनेच्या अंतर्गत, ४०% अनुदानाच्या मदतीने ५०० बायोफ्लॉक युनिट्स स्थापित करण्याची परवानगी आपल्या राज्याच्या शेतकऱ्यांना प्राप्त आहे.
एक बायोफ्लॉक युनिट स्थापनेसाठी 7.5 लाख रुपये खर्च आवश्यक आहेत. शासनानी 40% अनुदान प्रदान केल्याने 3 लाख रुपये आपल्याला मदतीची स्थिती होईल. आपल्याला निश्चितपणे बायोफ्लॉक युनिट शुरू करून मत्स्य पालन व्यवसाय करण्यात आनंद होईल, ज्यामुळे मत्स्य पालक शेतकरीला अधिक उत्पन्न मिळणार.