CIBIL Score : आजच्या डिजिटल युगात, बँकिंग जगात CIBIL Score हा एक अतिशय महत्त्वाचा घटक बनला आहे. जेव्हा जेव्हा एखादी व्यक्ती कोणत्याही प्रकारचे कर्ज घेण्यासाठी बँकेत जाते तेव्हा बँक प्रथम त्याचा क्रेडिट स्कोअर तपासते. ही संख्या 300 ते 900 दरम्यानची तीन-अंकी आहे आणि तुमची आर्थिक विश्वासार्हता दर्शवते.
या स्कोअरचे महत्त्व इतके जास्त आहे की कधीकधी उच्च उत्पन्न असलेल्या व्यक्तींनाही त्याच्या कमतरतेमुळे कर्ज मिळत नाही. बँका आता फक्त तुमचे मासिक किंवा वार्षिक उत्पन्न पाहत नाहीत तर तुमच्या मागील क्रेडिट वर्तनाचे बारकाईने परीक्षण करतात. म्हणूनच CIBIL Score समजून घेणे आणि त्यात सुधारणा करणे ही काळाची गरज बनली आहे.
नवीन ग्राहकांसाठी आव्हाने
पहिल्यांदाच कर्ज घेणाऱ्यांसाठी सर्वात मोठी समस्या म्हणजे त्यांचा कोणताही क्रेडिट इतिहास नसतो. अशा व्यक्तींचा CIBIL स्कोअर शून्य किंवा खूप कमी असतो कारण त्यांनी कधीही कर्ज घेतलेले नसते किंवा क्रेडिट कार्ड वापरलेले नसते. बँकांसाठी, असे ग्राहक एक अज्ञात धोका असतात.
या परिस्थितीत, बँका कर्ज देण्यास नकार देतात किंवा खूप जास्त व्याजदराने कर्ज देतात. बऱ्याचदा अशा व्यक्तींना विनंती केलेल्या रकमेपेक्षा कमी कर्ज मिळते. ही समस्या विशेषतः अशा तरुणांसाठी वेदनादायक आहे जे त्यांच्या करिअरच्या सुरुवातीला आहेत आणि ज्यांना आर्थिक मदतीची आवश्यकता आहे.
CIBIL Score तुमच्या उत्पन्नावर नव्हे तर तुमच्या क्रेडिट इतिहासावर आधारित मोजला जातो. यामध्ये तुमच्या मागील कर्जांचे, क्रेडिट कार्ड पेमेंटचे आणि इतर आर्थिक व्यवहारांचे रेकॉर्ड समाविष्ट आहेत. जर तुम्ही नेहमीच तुमचे ईएमआय आणि क्रेडिट कार्ड बिल वेळेवर भरले असेल तर तुमचा स्कोअर चांगला असेल.
भविष्यात तुम्ही तुमच्या आर्थिक जबाबदाऱ्या पूर्ण करण्यास सक्षम आहात की नाही हे ठरवण्यासाठी बँका या इतिहासाचा वापर करतात. चांगला क्रेडिट इतिहास हा बँकांप्रती तुमच्या आर्थिक जबाबदारीचा पुरावा आहे. म्हणून जर तुमचा क्रेडिट इतिहास नसेल, तर तुम्हाला तो तयार करण्यासाठी सक्रिय पावले उचलावी लागतील.
आदर्श CIBIL Score श्रेणी
आर्थिक तज्ज्ञांच्या मते, चांगली कर्ज सुविधा मिळविण्यासाठी किमान 750 चा CIBIL Score असणे आवश्यक आहे. 750 पेक्षा जास्त गुण हा उत्कृष्ट मानला जातो आणि अशा व्यक्तींना कमी व्याजदराने कर्ज सहज मिळते. 700 ते 750 मधील स्कोअर चांगला मानला जातो परंतु व्याजदर थोडा जास्त असू शकतो.
650 ते 700 दरम्यानचा स्कोअर सामान्य मानला जातो आणि कर्ज मिळविण्यात काही अडचण येऊ शकते. 650 पेक्षा कमी स्कोअर खराब मानला जातो आणि अशा परिस्थितीत कर्ज मिळवणे खूप कठीण होते. जरी कसे तरी कर्ज मिळाले तरी व्याजदर खूप जास्त असतो. म्हणून तुमचा स्कोअर 750 च्या वर ठेवणे हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.
वैयक्तिक कर्जाची विशेष आव्हाने
वैयक्तिक कर्जाच्या बाबतीत CIBIL Score ची आवश्यकता आणखी वाढते. गृहकर्ज आणि कार कर्जांप्रमाणे, वैयक्तिक कर्जांना हमी म्हणून कोणत्याही भौतिक मालमत्तेची आवश्यकता नसते. म्हणून बँका ते अधिक धोकादायक मानतात आणि त्यासाठी अधिक कडक नियम लादतात.
वैयक्तिक कर्जाचा व्याजदरही इतर कर्जांपेक्षा जास्त असतो. जर तुमचा CIBIL Score कमी असेल तर हा व्याजदर आणखी जास्त होतो. कधीकधी, जर तुमचा स्कोअर त्यांच्या निकषांवर पूर्ण करत नसेल तर बँका वैयक्तिक कर्ज देण्यासही नकार देतात. म्हणूनच, वैयक्तिक कर्ज घेण्यापूर्वी तुमचा CIBIL Score सुधारणे अत्यंत महत्वाचे आहे.
CIBIL Score सुधारण्याचे व्यावहारिक मार्ग
जर तुमचा CIBIL Score शून्य किंवा खूप कमी असेल तर तुम्ही तो सुधारण्यासाठी काही व्यावहारिक पावले उचलू शकता. सर्वप्रथम तुम्ही कोणत्याही बँकेत एक लहान मुदत ठेव उघडू शकता. आजकाल बहुतेक बँका ऑनलाइन एफडी उघडण्याची सुविधा देतात जी खूप सोयीस्कर आहे.
एफडी उघडल्यानंतर, तुम्ही त्यावर ओव्हरड्राफ्ट सुविधा घेऊ शकता. जेव्हा तुम्ही हा ओव्हरड्राफ्ट वापरता आणि वेळेवर परतफेड करता तेव्हा तुमचा क्रेडिट इतिहास तयार होण्यास सुरुवात होते. याशिवाय, तुम्ही लहान मर्यादेसह क्रेडिट कार्ड देखील घेऊ शकता आणि ते नियमितपणे भरून तुमचा स्कोअर सुधारू शकता.
FD द्वारे कर्ज मिळवणे
तुमचा CIBIL Score वाढवण्यासाठी मुदत ठेव हा एक उत्तम मार्ग आहे. जेव्हा तुम्ही एफडीवर ओव्हरड्राफ्ट घेता तेव्हा बँकिंग सिस्टीममध्ये तुमचा क्रेडिट रेकॉर्ड तयार होऊ लागतो. हा ओव्हरड्राफ्ट तुमच्या एफडी रकमेच्या 80-90 टक्क्यांपर्यंत असू शकतो आणि त्याचा व्याजदर देखील तुलनेने कमी असतो.
तुम्ही ओव्हरड्राफ्ट वापरता आणि वेळेवर परतफेड करता तेव्हा तुमच्या क्रेडिट इतिहासात सकारात्मक माहिती नोंदवली जाईल. साधारण 2- 3महिने नियमित काम केल्यानंतर तुमचा CIBIL Score 750 किंवा त्याहून अधिक असू शकतो. अशा प्रकारे तुम्ही एक मजबूत क्रेडिट प्रोफाइल तयार करू शकता आणि भविष्यात चांगल्या अटींवर कर्ज सहजपणे मिळवू शकता.